Dünya Ekonomisi Yavaşlıyor

Küresel krizden bu yana tam olarak toparlanamayan dünya ekonomisi 2019’da yeni risklerle karşı karşıya ve yeniden yavaşlıyor. Bu yıl uluslararası kuruluşlar Çin ve Avrupa ekonomileri başta olmak üzere dünya ekonomisinde önemli bir yavaşlama bekliyorlar. IMF, OECD ve Dünya Bankası büyüme beklentileri ortalaması Küresel ekonomi için 2018’de %3,5 iken, 2019 ve 2020’de %3,3’e düşüyor. Euro Bölgesi beklentileri ise büyümenin %1,9’dan %1,6’ya doğru gerileyeceği yönünde (Tablo 1). 2017 yılında Avrupa Birliği’nde büyüme %2,3’e kadar yükselmişti. Küresel ekonomi ise 2017’de %3,7 büyümüştü. Amerika ve Çin arasında ticarete ilişkin anlaşmazlıkların uzaması nedeniyle oluşan belirsizlik küresel ölçekte üretim yapan pek çok firmayı etkiliyor. Yıl sonunda finansal piyasalardaki düşüşün önemli bir bölümü Amerika’nın Çin ile anlaşma konusunda oldukça olumsuz bir bakış açısı sunması ve bazı büyük şirketlerin Çin’deki satışlarını aşağı yönlü revize etmesinden kaynaklandı. İngiltere’nin Avrupa’dan anlaşmasız ayrılmaya oldukça yakın olması da önemli bir belirsizlik olarak küresel ekonomiyi etkiliyor. İngiltere’nin ayrılması beklenen 31 Mart tarihi yaklaşırken anlaşmasız bir ayrılık ihtimali giderek yükseliyor. Böyle bir durumda Avrupa ekonomisinin beklenenden daha fazla yavaşlaması, İngiltere ekonomisinin ise durgunluğa girebileceği öngörülüyor. 2017 yılında hızlanan dünya ekonomisi küresel ticareti canlandırmış, ticaret hacmi %5,2 oranında artmıştı. Uzun zamandır %3 civarında seyreden ticaret hacmindeki bu artış emtia fiyatlarına yansımış petrol ve hammadde fiyatlarında artış gözlemlenmişti. Şekil 3 Brent petrol ve temel metal ve mineral fiyatları endeksini gösteriyor. 2017 yılında Brent petrol ve temel metal ve mineral fiyatları yaklaşık %24 oranında arttı. 2018’in ilk yarısında da artış devam etti. Ancak küresel ticaret hacmindeki yavaşlamaya paralel olarak emtia fiyatları yılın ikinci yarısında azalmaya başladı. Geçen yıl İran yaptırımlarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle 80 ABD dolarına kadar yükselen Brent petrol fiyatı 56 dolara kadar geriledi. Metal ve mineral fiyatları ise %14,6 oranında geriledi. Çin ekonomisinde beklenenden hızlı yavaşlama emtia fiyatları üzerinde bir süre daha baskı yaratmaya devam edecek. Amerika ile ticaret anlaşması netleşene kadar bu trendin devam etmesini bekliyoruz. İran yaptırımlarının petrol fiyatlarını etkilememesi için verilen istisnalar ise etkili oldu. 56 dolara kadar gerileyen Brent petrol fiyatı tekrara 60-65 dolar bandına yükseldi. Ancak küresel yavaşlama burada da talebi düşük tutarak fiyatların yükselmesini engelliyor. Küresel borçluluk oranının artmaya devam etmesi ise hala önemli bir sorun. 2017’de küresel borç küresel gelirin %225’ine yükseldi. Dünya Ekonomik Forumu’nun bu yılki raporunda1 en önemli artan riskler arasında gösterilen borçluluk sorunu Çin başta olmak üzere birçok bölgede büyüme potansiyelini sınırlayarak krizden çıkışı zorlaştırıyor. Bu yılki küresel risk raporu ayrıca “Gelecek Şok”’lar bölümünde önümüzdeki yıllarda karşılaşılabilecek 10 farklı futuristik şoktan bahsediyor. Önemli bir tanesi parasal popülizm. Küresel popülizm dalgalarının siyasetçiler tarafından kullanılarak Merkez Bankalarının bağımsızlıklarını yitirme riskinin giderek arttığı belirtiliyor.